Thị Trường Vốn Và Ngân Hàng Đầu Tư: Xu Hướng Tương Lai

Năm 2024, bối cảnh kinh tế Việt Nam đứng trước những biến động lớn từ áp lực lạm phát và lãi suất cao, nhưng cũng mang đến những cơ hội chưa từng có cho thị trường vốn và ngân hàng đầu tư. Thị trường vốn nổi lên như một động lực chủ đạo để các doanh nghiệp huy động nguồn lực cần thiết, trong khi ngân hàng đầu tư đang chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ về vai trò trong việc tư vấn và thực hiện các giao dịch tài chính phức tạp, từ sáp nhập và mua lại (M&A) đến phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO).

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã xây dựng được một hệ sinh thái tài chính đa dạng, với sự phát triển nhanh chóng của thị trường vốn. Giá trị của thị trường chứng khoán năm 2024 ước tính đạt khoảng 95% GDP, tương đương 370 tỷ USD, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn mới thông qua phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu. Điều này đặc biệt quan trọng khi các nguồn tín dụng ngân hàng trở nên khan hiếm hơn do lãi suất cao và các chính sách tài chính thắt chặt nhằm kiểm soát lạm phát.

Thị trường vốn, tuy có sự tăng trưởng, nhưng lại đối mặt với những thách thức lớn. Lãi suất trái phiếu chính phủ tăng từ 4.5% lên 5.5% vào giữa năm 2024 để ổn định thị trường, đã tạo áp lực không nhỏ lên các doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp lớn như Vingroup và Novaland phải thay đổi chiến lược huy động vốn. Thay vì phát hành trái phiếu dài hạn với quy mô lớn, họ đã giảm quy mô phát hành và rút ngắn kỳ hạn nhằm hạn chế rủi ro biến động tỷ giá và chi phí vay vốn quốc tế.

Mặc dù vậy, nhiều doanh nghiệp vẫn chọn sử dụng thị trường vốn như một kênh huy động chính. Hơn 40% doanh nghiệp niêm yết đã giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng và lựa chọn thị trường vốn để tài trợ cho các dự án mở rộng. Đây là một bước chuyển lớn trong tư duy tài chính của doanh nghiệp Việt Nam, phản ánh nhu cầu cấp thiết trong việc giảm thiểu rủi ro lãi suất và tìm kiếm sự ổn định tài chính trong bối cảnh lạm phát vẫn còn hiện hữu.

Trong lĩnh vực ngân hàng đầu tư, năm 2024 là thời kỳ chứng kiến sự phục hồi mạnh mẽ. Khi lãi suất cao khiến nhiều doanh nghiệp khó tiếp cận vốn vay ngân hàng, các ngân hàng đầu tư trở thành đối tác chiến lược trong việc tìm kiếm nguồn tài trợ mới và tư vấn các thương vụ M&A. Các thương vụ sáp nhập và mua lại, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản và năng lượng tái tạo, vẫn tiếp tục gia tăng về giá trị và quy mô. Thống kê cho thấy, tổng giá trị các thương vụ M&A trong nửa đầu năm 2024 đạt gần 10 tỷ USD, đánh dấu sự phục hồi đáng kể so với năm trước.

Một trong những thương vụ nổi bật nhất năm 2024 là việc Tập đoàn FPT sáp nhập với một công ty công nghệ Nhật Bản, trị giá 500 triệu USD. Thương vụ này không chỉ củng cố vị thế của FPT trên thị trường quốc tế, mà còn mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc mở rộng hoạt động ra ngoài biên giới. Ngân hàng đầu tư Viet Capital là đơn vị hỗ trợ tư vấn trong thương vụ này, cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của các ngân hàng đầu tư trong việc định hướng chiến lược tài chính và quản lý rủi ro cho các doanh nghiệp lớn.

Song song với M&A, hoạt động IPO cũng có bước tiến lớn trong năm 2024, bất chấp những thách thức từ thị trường. Thế Giới Di Động, một trong những chuỗi bán lẻ hàng đầu Việt Nam, đã thực hiện thành công đợt phát hành cổ phiếu lớn nhất trong lịch sử, huy động tới 700 triệu USD vào tháng tư. Thương vụ IPO này không chỉ giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn lớn để mở rộng hệ thống bán lẻ, mà còn tạo tín hiệu tích cực cho thị trường chứng khoán Việt Nam, thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư quốc tế.

Lạm phát và lãi suất là hai yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ đến hoạt động của thị trường vốn và ngân hàng đầu tư trong năm 2024. Với mức lạm phát trung bình dự kiến đạt 4.5%, doanh nghiệp phải đối mặt với chi phí gia tăng, từ nguyên vật liệu đến nhân công, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận và khả năng mở rộng sản xuất. Trong bối cảnh này, nhu cầu huy động vốn thông qua các kênh như phát hành trái phiếu hoặc IPO trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, việc Ngân hàng Nhà nước tăng lãi suất cơ bản từ 4.5% lên 6% vào quý II/2024 đã làm cho chi phí vay vốn cao hơn, khiến doanh nghiệp phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định tham gia vào các hoạt động tài chính lớn.

Với những thách thức về lãi suất, doanh nghiệp cũng đang có xu hướng điều chỉnh chiến lược đầu tư dài hạn. Thay vì tập trung vào những dự án ngắn hạn hoặc có rủi ro cao, nhiều doanh nghiệp đang chuyển sang đầu tư vào các lĩnh vực có tiềm năng tăng trưởng bền vững, chẳng hạn như năng lượng tái tạo và bất động sản công nghiệp. Điều này mở ra cơ hội cho các ngân hàng đầu tư trong việc tư vấn và hỗ trợ doanh nghiệp tái cấu trúc danh mục đầu tư để tối ưu hóa lợi nhuận và quản lý rủi ro trong giai đoạn biến động.

Thị trường vốn và ngân hàng đầu tư tại Việt Nam, dù đối mặt với nhiều thách thức trong năm 2024, vẫn cho thấy tiềm năng phát triển dài hạn. Nhìn về phía trước, các chuyên gia dự báo rằng khi các chính sách tài chính được điều chỉnh và ổn định hơn, thị trường này sẽ tiếp tục là động lực quan trọng cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Các doanh nghiệp và nhà đầu tư cần phải nắm bắt cơ hội, đồng thời thích ứng với những biến động về lãi suất và lạm phát để duy trì sự ổn định và tăng trưởng trong những năm tới.